Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Eat like a Mediterranean — but how?

Americans tend to like their fats saturated, their grains processed, their protein grown on legs and their sugar added anywhere their sweet tooth decides it would like some. As for fiber, they're all for it — in, say, their French fries or the pickles on their burger.
In a related development, nutrition experts tend to be bummed out by the typical American diet. In fact, many wish we'd trade it in for a diet that's pretty much the opposite, namely, the Mediterranean diet, which favors monounsaturated fat, whole (unprocessed) grains, protein with roots in the ground, sugar in its natural habitat only and fiber, well, fiber just about everywhere.
One of its champions, Dr. Dimitrios Trichopoulos of Harvard University, calls the Mediterranean way of eating "possibly the best ever."
Trichopoulos can point to hundreds of scientific studies — as well as a long-running natural experiment among Mediterranean people themselves — linking the diet to a decrease in mortality rates (meaning deaths per thousand per year) and, more specifically, to reduced rates of heart disease, Alzheimer's disease, cancer, diabetes and other serious health problems.
Probably no diet in the world has been studied more thoroughly or associated with more positive outcomes. But questions remain. Scientists still can't say for sure how the diet does everything it seems to do — or if some parts of it do more than others. (For example, is the red meat you don't eat more important than the olive oil you do?) And if you're looking for precise rules on exactly how much to eat of exactly what foods, you won't find them here — because they don't exist.
Not to worry, though. What follows are the basic principles underlying the Mediterranean diet, and evidence suggests that following these basic principles can do you a world of good.


Why scientists got interested in the Mediterranean diet in the first place
Around the middle of the 20th century, scientists noticed that people living in Mediterranean areas had longer, healthier lives than people in many other parts of the world — even though smoking rates were high and healthcare wasn't that great in some of those countries. Some of the first hard evidence supporting this observation came from the so-called Seven Countries Study, published in 1970: It found that Greece — as exemplified by the island of Crete — had lower rates of cardiovascular disease and cancer than the other six countries in the study: the United States, Finland, the Netherlands, Italy, the former Yugoslavia and Japan.
For example, before World War II, mortality rates from heart disease and cancer were almost three times as high in the United States as in Crete. (In southern Italy, where the diet was similar to Crete's, rates were lower too.)
Though it seemed these differences might well be due, at least in part, to differences in diet, there was no firm proof: Genetics, socioeconomics and other non-diet lifestyle factors could all come into play. But now, after decades of research, scientists are more convinced that a Mediterranean diet confers multiple health benefits.
In a 2010 article in the American Journal of Clinical Nutrition, for example, researchers analyzed the results from 19 studies with more than 2 million total participants. They found that adherence to the Mediterranean diet was associated with lower overall mortality rates, as well as reduced rates of (and death from) many serious health problems, including heart disease, stroke, Alzheimer's disease and cancer.
Another analysis, published in 2011 in the Journal of the American College of Cardiology, pooled the results of 50 studies (including 35 clinical trials) with more than a half-million total participants. It found that consumers of the Mediterranean diet were less likely than others to develop high blood pressure, high insulin levels, too much fat around the waist and unhealthful cholesterol levels, or all of these clustered together (a condition known as metabolic syndrome).
The Mediterranean diet has been around, if not forever, at least for a very long time. "It developed naturally and spontaneously in the olive-growing areas of the Mediterranean basin," Trichopoulos says. People liked it and thrived on it, but then, under the influence of globalization, they gradually abandoned it.
That was a step in a very wrong direction, in the opinion of health and nutrition experts. So when they talk about the virtues of the Mediterranean diet, they're not referring to how Mediterraneans eat now but how they used to eat, up until about 50 years ago.


So what is the Mediterranean diet?
"The term 'the Mediterranean diet' is a misnomer," says Dr. Artemis Simopoulos, president of the Center for Genetics, Nutrition and Health, a nonprofit educational organization in Washington, D.C. "There are many Mediterranean diets."
After all, the cultures, religions and ethnicities in Mediterranean countries are different from one another, and, not surprisingly, to some extent the diets are different too. Wine is a major part of the diet in some countries, such as Italy and France, but not others. And even within a single country — or town, or family — not everyone eats exactly the same. To encapsulate a whole population's diet requires inferences, generalizations and judgment calls. Even among scientists, there's no universally agreed upon definition of the diet.
When they study the diet, researchers generally use scales of "Mediterranean-ness." On the most widely used of these, someone with a "perfectly Mediterranean" eating pattern would consume a high ratio of monounsaturated to saturated fats; a moderate amount of alcohol; plenty of legumes, grains, fruits, nuts, vegetables and fish; but scant meat and dairy. For the most part, these studies are done on large populations of people just living the way they normally live, and the closer those folks come to having a perfectly Mediterranean diet, the better their health and longevity tends to be.
A more detailed formulation of the Mediterranean diet — a four-tiered eating pyramid — was introduced in 1995 by scientists at the Harvard School of Public Health, the World Health Organization and Oldways Preservation and Exchange Trust, a nonprofit dedicated to changing the way people eat. An updated version was produced in 2008 and is endorsed by such respected health organizations as the Mayo Clinic and the Cleveland Clinic.
The ground floor of the 2008 version — foods you should "base every meal on" — is stuffed with fruits, vegetables, grains (mostly whole), nuts, legumes, seeds, olives, olive oil, herbs and spices. Next tier up — to be eaten next most frequently and at least twice a week — are fish and seafood. Then on level three come poultry, eggs, cheese and yogurt (daily to weekly in moderate amounts).
Perched at the very top are meats and sweets. You don't have to avoid these like the plague — just almost.
For beverages, the plan calls for water and wine (in moderation) but notes that for some people the cons of alcohol may trump the pros.
What about those icons of Italian cuisine, pasta and pizza? Well, pasta can fit the Mediterranean bill if it's whole grain. So can a pizza if it sports a whole-grain crust and a vegetarian topping, with maybe just a smidgen of cheese. (Sigh.)
Though the pyramid is based on eating habits during the early 1960s for people in Crete, much of the rest of Greece and southern Italy, scientists have tweaked it to fit with everything else they know about nutrition. For example, they suggest it may be preferable to eat low- or non-fat cheese and yogurt, which was not even possible traditionally. And while wine was historically a dietary mainstay, in the pyramid it's optional, even to be avoided in some cases.
"It was a balancing act between trying to be authentic and trying to give a healthy diet," says Dr. Walter Willett, professor of epidemiology and nutrition at the Harvard School of Public Health and lead author of the 1995 pyramid paper. "Fortunately, there's not much tension between the two, the way there would be with, say, a North American diet."


What the Mediterranean diet is not
It's not a weight-loss diet, although if you follow the diet and restrict your calories at the same time — voila! — you can lose weight.
It's not a vegetarian or vegan diet.
And it's not a low-fat diet. It doesn't prescribe how much (or how little) fat you should consume, just where it should (and shouldn't) come from.


Can you stick to a Mediterranean diet?
No matter how good a diet is for you theoretically, it can't do you much good in reality if you can't stick to it. But Grub Med comes with considerable eat cred. Not so very long ago, populations of entire countries stuck to it for their entire lifetimes. "This is the advantage of the traditional Mediterranean diet — it is an actual diet," Trichopoulos says.
Besides, Willett notes, by using different seasonings and choosing different foods from the basic food groups, you can have a fairly un-Mediterranean-tasting Mediterranean meal. "Personally, I really like the flavors of the Mediterranean diet, but you may not want to eat it every day, and yet you can still get the health benefits."


Does every part of the diet matter?
Those who study the Mediterranean diet generally believe that all of its aspects contribute to its overall benefits. "No one part is most important," Willett says. "They're all important. It's the combination of all the parts that matters."
Most of those parts are "do's" (such as do eat lots of fruits and vegetables), but a couple are "don'ts" (such as don't eat too much meat). "It's as important for what it avoids as for what it includes," says Gregory Cole, a professor of medicine and neurology at UCLA and associate director of research at the Greater Los Angeles Veterans Administration Geriatrics Center.
Some people — even some Mediterraneans — are more Mediterranean in their eating habits than others. In general, research has shown that a little adherence to the diet gives you a little benefit, but greater adherence gives you more.
At least one study implies that some aspects of the diet may play a bigger role than others. A 2009 paper in BMJ concluded that moderate alcohol consumption was the most important (guzzling 23.5% of the credit), followed by low consumption of meat (16.6%), high consumption of vegetables (16.2%), high consumption of fruits and nuts (11.2%), high ratio of monounsaturated to saturated fats (10.6%) and high consumption of legumes (9.7%).
The other categories — grains, dairy, fish and seafood — were not found to accomplish anything much. Still, the authors did not dismiss them as unimportant to the diet because there were logical reasons why their effects might not have shown up in that population (for example, nobody ate that much fish, and low-fat dairy consumption was mixed in with consumption of high-fat dairy, which may have canceled out).
Some nutrition researchers warn against concentrating on à la carte items. "The Mediterranean diet as a whole is better than single nutrients," says Dr. Francesco Sofi, an assistant professor of clinical nutrition at the University of Florence and another prolific researcher in the field.



How does the Mediterranean diet do its good work?


Plant foods
A big chunk — fully 40% — of the credit for the reduced mortality rate associated with the Mediterranean diet can be attributed to the consumption of plant foods, according to the 2009 study that looked at the roles of various parts of the diet. (That's not including olive oil.)
Plants make antioxidants and other beneficial chemicals to protect themselves (and especially the fruits, nuts and berries of their reproductive systems) from UV rays and harmful chemicals called free radicals, which are byproducts of metabolism.
We also need these beneficial chemicals to protect ourselves from free radicals, but we can't make most of them ourselves. "Our strategy is to get them from the plants by eating them," Cole says. Some are so important we need them for normal development; we call those "vitamins." But there are many others not essential for normal maturation that nevertheless promote health, Cole says.
Plants also give us fiber (indigestible carbohydrates), which is shown to reduce the risk of heart disease, Type 2 diabetes and diverticulitis, not to mention constipation.
However, fiber may not help ward off colon cancer, its most vaunted benefit. That link was based on relatively small studies, and it hasn't panned out in more recent, larger-scale research.


Wine
Drinking alcohol, in moderation, appears to be a big player in the benefits associated with the Mediterranean diet, garnering nearly a quarter of the credit for reduced mortality in the 2009 study. Reams of research have associated moderate alcohol consumption with healthy reductions in the risk of such serious problems as heart disease, ischemic strokes (ones caused by insufficient blood flow to part of the brain), Type 2 diabetes and gallstones.
There is considerable evidence, and even more speculation, that a non-alcoholic component of red wine, resveratrol, may confer health benefits of its own. In animals though not yet in humans, the compound has been shown to increase life span and inhibit the growth of cancer cells. And in a study published just this month, a daily dose of a resveratrol supplement led to a number of positive health effects for a small group of obese men, including a reduction in their blood pressure.
Moderate alcohol consumption can also pose dangers, including an increased risk of breast cancer and, in pregnant women, of birth defects in their babies. And for some people, at least, drinking can easily progress from moderate to immoderate. (The U.S. Department of Agriculture defines moderate alcohol consumption as no more than two drinks per day for men and no more than one for women or for any adults older than 65.) For this reason, many who recommend the Mediterranean diet counsel that the alcohol component is optional.


Fat
In the early 1960s, the percentage of total calorie intake coming from fat varied widely across Mediterranean regions: from 28% in southern Italy to 40% in Crete and other parts of Greece — one-third higher than the 30% that's generally recommended today.
Yet Greek men had the highest life expectancy in the world at the time.
However much fat a Mediterranean diet includes, a lot of it is monounsaturated. That's because the diet gets most of its fat from olive oil, and most of the fat in olive oil is monounsaturated.
And not much of the fat in the Mediterranean diet is saturated because saturated fat is found mostly in foods that come from meat, dairy and poultry, and the diet minimizes those.
A high ratio of monounsaturated to saturated fat is considered an intrinsic element of the traditional Mediterranean diet — and evidence shows that it's good for people's health.
Saturated fat has detrimental effects on cholesterol levels and is associated with increased risks of heart disease and Type 2 diabetes; the opposite is true for monounsaturated fat. Monounsaturates may also help control insulin and blood sugar levels and thus help control Type 2 diabetes.
But fat — even if it's good, non-artery-clogging fat — is still high in calories. In the 1995 paper introducing the Mediterranean diet pyramid, Willett and coauthors cautioned that Mediterranean populations in the early 1960s were very active, and a 40% fat diet in a more sedentary population might have less desirable results.


Is the Mediterranean diet just about food?
No. The 2008 Mediterranean diet also recommends physical activity and mealtime sociability.
More than most diets, perhaps, the Mediterranean diet is often considered not merely a way of eating but a way of living. After all, the word "diet" comes from the Greek word "diaita," meaning lifestyle. But there's no real consensus on just how much such extracurricular elements of the diet really matter.
Some reserve judgment. "The characteristics of how people eat probably contribute something, but it's hard to quantify that," Willett says.
Others believe that though these intangibles may be incalculable, they're also invaluable. "Eating together and not alone, eating all the foods together in combination, the pleasure of eating — these are the most important features of the Mediterranean diet," Sofi says.
health@latimes.com

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2011

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη


Διαβήτης
Ενημερωτικό δελτίο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 

Αρ. 312

Βασικά στοιχεία
  • 346 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως έχουν διαβήτη.
  • Το 2004, εκτιμάται ότι περίπου 3,4 εκατομμύρια άτομα πέθαναν από τις συνέπειες του υψηλού σακχάρου στο αίμα.
  • Περισσότερο από το 80% των θανάτων από διαβήτη εμφανίζονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
  • Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι οι θάνατοι από διαβήτη θα διπλασιαστούν μεταξύ 2005 και 2030.
  • Η υγιεινή διατροφή, η τακτική σωματική άσκηση, η διατήρηση ενός κανονικού βάρους και η αποφυγή του καπνίσματος  μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2.
Τι είναι ο διαβήτης;
Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που εμφανίζεται είτε όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγεται. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος. Η υπεργλυκαιμία, ή αυξημένο σάκχαρο στο αίμα, είναι μια κοινή επίδραση του μη ελεγχόμενου διαβήτη και την πάροδο του χρόνου οδηγεί σε σοβαρές συστημικές ζημιές στο ανθρώπινο σώμα, ειδικά στα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία.


Ο διαβήτης τύπου 1
Ο διαβήτης τύπου 1 (παλαιότερα γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος, νεανικός ή παιδικός διαβήτης) χαρακτηρίζεται από έλλειψη παραγωγής της ινσουλίνης και απαιτεί την καθημερινή χορήγηση ινσουλίνης. Η αιτία του διαβήτη τύπου 1 δεν είναι γνωστή και δεν είναι δυνατόν να προληφθεί στη σύγχρονη γνώση.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν υπερβολική έκκριση ούρων (πολυουρία), δίψα (πολυδιψία), συνεχή πείνα, απώλεια βάρους, διαταραχές της όρασης και κόπωσης. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά.





Ο διαβήτης τύπου 2
Ο διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα ονομαζόταν μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης των ενήλικων) είναι το αποτέλεσμα της μη αποτελεσματικής χρήσης της παραγόμενης ινσουλίνης από το σώμα. Διαβήτη τύπου 2 έχει το 90% των διαβητικών στον κόσμο, και είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα του υπερβολικού σωματικού βάρους και της έλλειψης σωματικής άσκησης.




Τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά του διαβήτη τύπου 1, αλλά συχνά είναι λιγότερο έντονα. Ως αποτέλεσμα, η νόσος μπορεί να διαγνωστεί αρκετά χρόνια μετά την έναρξη, όταν οι επιπλοκές της έχουν ήδη προκύψει.

Μέχρι πρόσφατα, αυτός ο τύπος διαβήτη είχε παρατηρηθεί μόνο σε ενήλικες αλλά τώρα πια παρατηρείται και σε παιδιά.


Ο διαβήτης κύησης
Ο διαβήτης κύησης είναι η υπεργλυκαιμία με έναρξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τα συμπτώματα του διαβήτη κύησης είναι παρόμοια με του διαβήτη τύπου 2. Ο διαβήτης κύησης πιο συχνά διαγιγνώσκεται μέσω του προγεννητικού ελέγχου, κι όχι μέσω συμπτωμάτων.


Μη φυσιολογική ανοχή στη γλυκόζη και μη φυσιολογική γλυκαιμία νηστείας (Impaired glucose tolerance -(IGT) και impaired fasting glycaemia -IFG)
Τα 2 παραπάνω αποτελούν το ενδιάμεσο σκαλοπάτι ανάμεσα σε ένα φυσιολογικό άτομο και σε έναν διαβητικό, με υψηλό κίνδυνο εξέλιξης σε διαβήτη τύπου 2.


Ποιες είναι οι κοινές επιπλοκές του διαβήτη;
Με την πάροδο του χρόνου, ο διαβήτης μπορεί να βλάψει την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία, τα μάτια, τα νεφρά και τα νεύρα.
  • Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου. Το 50% των ατόμων με διαβήτη πεθαίνουν από καρδιαγγειακές παθήσεις (κυρίως καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια).
  • Σε συνδυασμό με τη μειωμένη ροή του αίματος, η νευροπάθεια στα άκρα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ελκών που μπορούν να οδηγήσουν και σε ακρωτηριασμό των άκρων.
  • Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια σημαντική αιτία τύφλωσης, και εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της μακροπρόθεσμης συσσωρευμένης βλάβης των μικρών αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδή. Μετά από 15 χρόνια από την εμφάνιση του διαβήτη, περίπου το 2% των διαβητικών τυφλώνονται, και περίπου το 10% αναπτύσσουν σοβαρά προβλήματα όρασης.
  • Ο διαβήτης είναι μία από τις κύριες αιτίες της πρόκλησης νεφρικής ανεπάρκειας. Το 10-20% των διαβητικών πεθαίνουν από νεφρική ανεπάρκεια.
  • Η διαβητική νευροπάθεια είναι η βλάβη των νεύρων εξαιτίας του διαβήτη, και επηρεάζει μέχρι και το 50% των ατόμων με διαβήτη. Αν και πολλά διαφορετικά προβλήματα μπορούν να προκύψουν ως αποτέλεσμα της διαβητικής νευροπάθειας, τα κοινά συμπτώματα είναι τσούξιμο, πόνος, μούδιασμα ή αδυναμία στα πόδια και τα χέρια.
  • Ο συνολικός κίνδυνος θανάτου μεταξύ των ατόμων με διαβήτη είναι τουλάχιστον διπλάσιος συγκριτικά με άτομα ίδιας ηλικίας, χωρίς διαβήτη.

Ποιος είναι ο οικονομικός αντίκτυπος του διαβήτη;
Ο διαβήτης και οι επιπλοκές του έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στα άτομα, τις οικογένειες τους, τα Εθνικά Συστήματα Υγείας και τις χώρες. Για παράδειγμα, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι κατά την περίοδο 2006-2015, η Κίνα θα ξοδέψει 558 δισεκατομμύρια δολάρια για την αντιμετώπιση της καρδιακής νόσου, των εγκεφαλικών επεισοδίων και του διαβήτη.


Πρόληψη
Απλά μέτρα αλλαγής του τρόπου ζωής είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματικά για την πρόληψη ή καθυστέρηση της εκδήλωσης του διαβήτη τύπου 2. Είναι σημαντικό για όλους τους ανθρώπους να:

  • Διατηρούν ένα υγιές σωματικό βάρος
  • Να είναι σωματικά δραστήριοι - τουλάχιστον 30 λεπτά τακτικής, μέτριας έντασης δραστηριότητας τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας είναι αρκετή άσκηση. Περισσότερη δραστηριότητα απαιτείται όταν τίθεται θέμα ελέγχου του σωματικού βάρους
  • Να καταναλώνουν 3-5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα και να μειώσουν την πρόσληψη ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών
  • Να αποφεύγουν το κάπνισμα - αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.



Διάγνωση και θεραπεία
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να επιτευχθεί με μια σχετικά φθηνή εξέταση αίματος.
Η θεραπεία του διαβήτη περιλαμβάνει τη μείωση της γλυκόζης στο αίμα καθώς και την αποφυγή των άλλων γνωστών παραγόντων κινδύνου που βλάπτουν τα αιμοφόρα αγγεία. Η διακοπή του καπνίσματος είναι επίσης πολύ σημαντική για την αποφυγή επιπλοκών


Παρεμβάσεις που εξοικονομούν κόστος και είναι εφικτές στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Αυτές περιλαμβάνουν:
  • Σχετικό έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα. Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 χρειάζονται ινσουλίνη, τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 χρειάζονται από του στόματος φαρμακευτική αγωγή, αλλά μπορεί επίσης να χρειαστούν ινσουλίνη
  • Έλεγχο της αρτηριακής πίεσης
  • Φροντίδα των άκρων
Άλλες παρεμβάσεις που εξοικονομούν κόστος:
  • Εξέταση και θεραπεία για αμφιβληστροειδοπάθεια (η οποία προκαλεί τύφλωση)
  • Έλεγχο των λιπιδίων του αίματος (για τη ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης)
  • Εξέταση για πρώιμα σημάδια νεφρικής νόσου σχετιζόμενης με διαβήτη
Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να υποστηρίζονται από μια υγιεινή διατροφή, τακτική σωματική άσκηση, διατήρηση κανονικού βάρους και διακοπή καπνίσματος.



Δραστηριότητες του ΠΟΥ για την πρόληψη και τον έλεγχο του διαβήτη
Ο ΠΟΥ έχει ως στόχο να προωθήσει και να υποστηρίξει την υιοθέτηση αποτελεσματικών μέτρων για την επιτήρηση, την πρόληψη και τον έλεγχο του διαβήτη και των επιπλοκών του, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Για το σκοπό αυτό, ο ΠΟΥ:
  • Παρέχει επιστημονικές κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη του διαβήτη
  • Αναπτύσσει κανόνες και πρότυπα για τη φροντίδα του διαβήτη
  • Προωθεί την ευαισθητοποίηση σχετικά με την παγκόσμια επιδημία του διαβήτη, συμπεριλαμβανομένης και της συνεργασίας με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη (14 Νοεμβρίου)
  • Παρακολουθεί τις επιπτώσεις του διαβήτη και τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του.
Η παγκόσμια στρατηγική του ΠΟΥ για τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την υγεία συμπληρώνει το έργο του ΠΟΥ για τον διαβήτη, και εστιάζει σε προσέγγιση του πληθυσμού με σκοπό την προώθηση της υγιεινής διατροφής και της τακτικής σωματικής άσκησης, μειώνοντας έτσι το αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας.

Ανακοίνωση

Το ιατρείο θα παραμείνει κλειστό
  
την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου,

λόγω συμμετοχής του ιατρού σε εκπαιδευτικό σεμινάριο 
για την Οστεοπόρωση.

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011

O κανονισμός λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ σε ΦΕΚ...

Ο κανονισμός λειτουργίας του νέου εννιαίου φορέα υγείας, που προκύπτει από τη συνένωση των ΙΚΑ, ΟΠΑΔ, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ και οδηγεί τους γιατρούς και τη δημόσια υγεία σε απαξίωση...

http://isathens.files.wordpress.com/2011/11/kanonismoseoppy.pdf

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Έναρξη συνεργασίας με την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ



http://www.interamerican.gr/default.asp?pid=42&la=1

Από τον Νοέμβριο ξεκίνησε η συνεργασία μου με την Αθηναϊκη Κλινική.

 

ΑΘΗΝΑΪΚΗ Κλινική - Γενική Κλινική


Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ Κλινική, με μακρά παράδοση και υψηλή εξειδίκευση στον τομέα της Οφθαλμολογίας αποτελεί, πλέον, μια σύγχρονη Γενική Κλινική που διαθέτει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την παροχή ολοκληρωμένων ιατρικών υπηρεσιών υγείας. Το υψηλό επίπεδο εξασφαλίζεται τόσο από τον σύγχρονο εξοπλισμό στα εργαστηριακά τμήματα και τις νέες χειρουργικές αίθουσες, όσο και από τους άρτια εκπαιδευμένους ιατρούς και νοσηλευτές, οι οποίοι έχουν να επιδείξουν άριστη εξειδίκευση στον τομέα τους. Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ Κλινική διατηρεί συμβάσεις με όλα τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία.

Νέο ωράριο λειτουργίας του ιατρείου

Μετά την έναρξη συνεργασίας μου με την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, 
το νέο ωράριο λειτουργίας του ιατρείου είναι: 

Δευτέρα 9.30- 13.00 και 

Τρίτη έως και Παρασκευή 17.00-21.00

Παρουσίαση των θέσεων της Ελληνικής Ένωσης Γενικής Ιατρικής σχετικά με τις αλλαγές στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ημερίδα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών: "ΕΟΠΥΥ: Παρόν και Μέλλον για το Λειτουργό Υγείας και τον Ασφαλισμένο "



« Η σύσταση του ΕΟΠΥΥ αποτελεί τη μεγαλύτερη διαρθρωτική αλλαγή στο χώρο της υγείας μετά την θέσπιση του ΕΣΥ, καθώς θα παρέχει την ΠΦΥ στο 92% των ασφαλισμένων της χώρας. Ένας ενιαίος φορέας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ) ήταν ζητούμενο δεκαετιών για την Ελληνική Ένωση Γενικής Ιατρικής, καθώς είναι σύμφωνος με τη θεμελιώδη αρχή της Οικογενειακής-Γενικής Ιατρικής, πως « Όλοι οι ασθενείς πρέπει να απολαμβάνουν την ίδια ποιότητα φροντίδας υγείας, τις ίδιες παροχές, ανεξάρτητα από την κοινωνική, οικονομική και φυλετική τους υπόσταση» 
 
Η μεταρρύθμιση στη ΠΦΥ της χώρας διαδραματίζεται μέσα σε ένα πλαίσιο σοβαρής οικονομικής δυσχέρειας κι ενώ ο τομέας της υγείας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εστίες οικονομικής αιμορραγίας… Οι δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα βαίνουν ολοένα αυξανόμενες και φθάνουν στο 9.6% του Α.Ε.Π., ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στις χώρες του ΟΑΣΑ. Μεγάλο μέρος αυτών αποτελούν ιδιωτικές δαπάνες- μόνο οι Αμερικάνοι βάζουν βαθύτερα το χέρι στη τσέπη τους για δαπάνες υγείας - και μάλιστα συχνά αφορούν «άτυπες» πληρωμές (φακελάκια…). Παρόλα αυτά η ικανοποίηση των Ελλήνων πολιτών – χρηστών των υπηρεσιών υγείας, από το τρέχον, δαπανηρό Σύστημα Υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλή.

Ένα σύστημα υγείας πρέπει να εξασφαλίζει στους πολίτες ισότιμη και άμεση πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες. Να μεγιστοποιεί τα οφέλη στην υγεία των πολιτών (αποτελεσματικότητα, ποιότητα). Να κατανέμει τους πόρους ορθολογικά, δίκαια και σε υπηρεσίες που βελτιστοποιούν την αποδοτικότητα και το όφελος από την ανάλωση τους.

Το ελληνικό Σύστημα Υγείας χαρακτηρίζεται από την αλόγιστη παραγωγή γιατρών και την ασύμμετρη κατανομή τους σε ειδικότητες. Σύμφωνα με την Πανευρωπαϊκή μελέτη FICOSER η Ελλάδα ιδεωδώς θα έπρεπε να διαθέτει συνολικά 27.000 ιατρούς και από αυτούς οι 7.000 να είναι Γενικοί Ιατροί. Κι όμως διαθέτει 75.000 ιατρούς με μόλις 2500 Γενικούς Ιατρούς... Η πρόσβαση στο σύστημα υπονομεύεται από το κόστος του χρόνου και από τις εκτεταμένες πληρωμές και παραπληρωμές. Το πρόβλημα της ισότητας παραμένει σε υψηλή προτεραιότητα, δεδομένου ότι οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται. Στην φροντίδα υγείας δεν διασφαλίζεται η συνέχεια. Δεν υπάρχει θεσμός οικογενειακού γιατρού, σύστημα παραπομπής στα ανώτερα επίπεδα φροντίδας , ούτε δίκτυα ολοκληρωμένης φροντίδας. Ο οικογενειακός ιατρός υποκαθίσταται από ένα συνονθύλευμα Προμηθευτών υπηρεσιών ΠΦΥ, όπως: Εξωτερικά Ιατρεία Νοσοκομείων, Πολυϊατρεία διαφόρων Ταμείων, Διαγνωστικά Κέντρα και ιδιώτες ιατρούς. Αποτέλεσμα είναι η φροντίδα υγείας να παρέχεται ευκαιριακά και αποσπασματικά. Ο ασθενής βρίσκει τη λύση για το πρόβλημα του, ουσιαστικά, μόνος του. Δεν έχουν αναπτυχθεί συστήματα ιατρικού ελέγχου, ούτε μηχανισμοί διασφάλισης της ποιότητας. Δεν υπάρχουν θεραπευτικοί και διαγνωστικοί αλγόριθμοι καλής ιατρικής πρακτικής. Η ποιότητα της φροντίδας επίσης υπομονεύεται από τον προσανατολισμό της φροντίδας στην αντιμετώπιση της ασθένειας και όχι στη πρόληψη της νόσου.

Κι όλα αυτά, ενώ ο Παγκόσμιος οργανισμός Υγείας διακηρύσσει πως η ανάγκη για ΠΦΥ «τώρα είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ»…
“The WHO Report 2008. Primary Health Care. Now more than ever.

Κι ενώ το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τις Πολιτικές Υγείας τοποθετεί τη ΠΦΥ στη «Θέση του Οδηγού», στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων και της υπευθυνότητας στο Σύστημα Υγείας.
Primary care in the driver’s seat? European Observatory in Health Systems and Policies”

Κι ενώ μελέτες έχουν αποδείξει, πως τα Συστήματα Υγείας τα οποία βασίζονται στη ΠΦΥ που παρέχεται από υψηλής κατάρτισης Οικογενειακούς Ιατρούς είναι περισσότερο κλινικά αποτελεσματικά και οικονομικά αποδοτικά από αυτά με πτωχό προσανατολισμό στη ΠΦΥ.
“Starfield B. Primary care: balancing health needs, services and technology. Oxford: Oxford University press,1998”

Η ΠΦΥ πρέπει να αποτελεί την καρδιά του Συστήματος Υγείας. Αφορά στην ολιστική προσέγγιση του ατόμου, της οικογένειας και της κοινότητας και περιλαμβάνει την πρόληψη , την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση της νόσου. Απώτερος σκοπός είναι η προαγωγή της υγείας. Τα παραπάνω, εκτός από το να ορίζουν την ΠΦΥ, στοιχειοθετούν σε παγκόσμιο επίπεδο το ρόλο του Γενικού / Οικογενειακού Γιατρού. 

Ο Παθολόγος δεν είναι Γενικός /Οικογενειακός Ιατρός. Το Αμερικάνικο Κολλέγιο Παθολόγων (ACP), ορίζοντας τον Παθολόγο ξεκαθαρίζει, πως παρότι οι Παθολόγοι δυνατόν να δρουν σαν ιατροί ΠΦΥ, δεν είναι Οικογενειακοί ιατροί, ούτε Γενικοί Ιατροί, των οποίων η εκπαίδευση δεν περιορίζεται μόνο στην παθολογία ενηλίκων, αλλά επεκτείνεται στην παιδιατρική, τη χειρουργική , τη γυναικολογία κλπ. http://www.acponline.org/patients_families/about_internal_medicine

Οι Παθολόγοι- καθώς και άλλοι ειδικοί, δυνατόν να προσφέρουν υπηρεσίες ΠΦΥ σε ασθενείς, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες ανάγκες των ασθενών, έξω όμως από το πλαίσιο της πρώτης επαφής και της συνεχούς και ολιστικής φροντίδας. Ένα αποδοτικό σύστημα ΠΦΥ δυνατόν να χρησιμοποιήσει ιατρούς ειδικοτήτων, εκτός Γενικής Ιατρικής, σαν μέλη μιας ομάδας φροντίδας υγείας, στην οποία ο Οικογενειακός Ιατρός διατηρεί την ευθύνη συντονισμού - «μαέστρος» της ορχήστρας και της συνεχούς και ολιστικής φροντίδας του ασθενούς. http://www.aafp.org/online/en/home/policy/policies/f/fammeddef.html

H Ελληνική Εταιρεία Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ) και η Ελληνική Ένωση Γενικής Ιατρικής ομόφωνα προτείνουν, πως: η επιτυχής αναμόρφωση της ΠΦΥ θα έπρεπε να ξεκινά με τη θεσμοθέτηση του «Γενικού- Οικογενειακού Ιατρού» για όλους τους πολίτες και του δικαιώματος του Οικογενειακού Ιατρού, στο “gate keeping” και στο “gate opening” για την δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια νοσοκομειακή φροντίδα.

Η εξοικονόμηση οικονομικών πόρων για την αμοιβή των οικογενειακών ιατρών θα μπορούσε να προέλθει από την καταβολή ετήσιου παραβόλου 30 ευρώ από τον κάθε πολίτη προς τον Οικογενειακό ιατρό, που ο ίδιος επιλέγει.
 
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει άμεση ένταξη όλων των ειδικευμένων Γενικών Ιατρών, ως Οικογενειακών Ιατρών στο σύστημα ΠΦΥ, είτε στο δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα. 

Η δημιουργία ικανού αριθμού Γενικών Ιατρών για να επανδρώσουν το Σύστημα ΠΦΥ, δυνατόν να βασιστεί σε πρόγραμμα “on the job training”, δηλαδή εκπαίδευση κλινικών γιατρών, συναφών ειδικοτήτων (πχ παθολόγων), στη Γενική Ιατρική, από Γενικούς Ιατρούς, σε δομές ΠΦΥ. Το πρόγραμμα αυτό αντέγραψε και εφάρμοσε με επιτυχία η Τουρκία.

Η εκχώρηση δικαιώματος “gate keeping” και “gate opening” στον Οικογενειακό Ιατρό, αποτελεί διαδικασία αξιολογημένη διεθνώς -και εφαρμόζεται με επιτυχία σε όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία, Σουηδία, Δανία, Νορβηγία, Φινλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία κλπ). Ο πολίτης απευθύνεται στον Οικογενειακό Ιατρό για όλα τα προβλήματα υγείας. Αυτός τον παραπέμπει, αν χρειάζεται, στο νοσοκομείο. 
Δυνατόν να λαμβάνει την αυστηρή μορφή, ηθμού για ανώτερα επίπεδα φροντίδας, όπως πχ στη Μ. Βρετανία, όπου, χωρίς την παραπομπή από τον γενικό ιατρό δεν βλέπεις ειδικό, είτε να δίνει αυξημένους βαθμούς ελευθερίας στον ασθενή όπως πχ στη Δανία, όπου είναι δυνατόν να παρακαμφθεί η διαδικασία παραπομπής σε ειδικό, με σημαντική συμμετοχή του ασθενούς στο κόστος (συνασφάλιση). Το δικαίωμα gatekeeping του οικογενειακού ιατρού αποτελεί την καλύτερη λύση για την αντιμετώπιση της Προκλητής Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας, που δημιουργεί η υπερπληθώρα ειδικών.

Δίκτυο ΠΦΥ πρέπει να αναπτυχθεί σε αστικές και αγροτικές περιοχές και να καλύψει τη χώρα. Το δίκτυο θα περιλαμβάνει τις Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε Αστικές περιοχές (μετεξέλιξη των μονάδων ΙΚΑ, δημοτικών ιατρείων και των πολυϊατρείων ασφαλιστικών φορέων) και σε Αγροτικές περιοχές (ΚΥ, ΠΙ). Αυτές θα αποτελούν Κέντρα αναφοράς, εφημερίας, παραπομπής, εκπαίδευσης στην ΠΦΥ της περιοχής. Θα στελεχώνονται τόσο με γενικούς γιατρούς, όσο και με γιατρούς ειδικοτήτων (ομάδα υγείας). Δίκτυο Ιδιωτών Οικογενειακών Ιατρών θα εξαπλώνεται δορυφορικά των ανωτέρω μονάδων. Αυτοί θα είναι λειτουργικά και οργανικά συνδεδεμένοι με τις μονάδες (πχ θα εφημερεύουν, θα εκπαιδεύονται, θα αξιολογούνται σε αυτές κλπ). Και άλλοι ιδιωτικοί πάροχοι υπηρεσιών ΠΦΥ (εργαστήρια, ειδικοί κλπ) θα σχετίζονται με το δίκτυο. Για την κάθε περιφέρεια θα καθορίζεται ένα συγκεκριμένο “Global budget” . 

Απαραίτητη κρίνεται και η ανεξαρτητοποίηση των ΚΥ και των ΠΙ από τα Νοσοκομεία. Η «υπαγωγή» των Κέντρων Υγείας και Περιφερειακών Ιατρείων, ως προς τη στελέχωση, λειτουργία και επιστημονική εποπτεία τους στη διοίκηση του πλησιέστερου νοσοκομείου του ΕΣΥ, τα αποδυναμώνει και δεν τα αφήνει να αναπτυχθούν.

Επίσης κρίσιμο σημείο αποτελεί η θέση ανώτερου ορίου ασφαλισμένων ανά Οικογενειακό Ιατρό. 1500- 1800 ασφαλισμένους / Γενικό Ιατρό δείχνουν οι διεθνείς πρακτικές. Η υπέρβαση του ορίου αυτού οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών- λίστες αναμονής κλπ Σήμερα υπάρχουν περιπτώσεις γιατρών του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ με πληθυσμό ευθύνης ακόμα και 15000 ασφαλισμένων…

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ανάπτυξη αλγορίθμων για τα συνήθη χρόνια νοσήματα της ΠΦΥ. Κατευθυντήριες οδηγίες πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας των νοσημάτων της ΠΦΥ, βασισμένες στην Evidence Based Medicine πρέπει να αναπτυχθούν από τις επιστημονικές εταιρείες. Οι αλγόριθμοι αυτοί θα συμβάλλουν στην περισσότερο αποτελεσματική και αποδοτική χρήση πόρων για υγεία.

Η επιλογή ιατρού από τους ασθενείς πρέπει να είναι ελεύθερη. Η ελευθερία επιλογής αυξάνει την ικανοποίηση των χρηστών, ενδυναμώνει τον χρήστη. Επίσης οδηγεί σε μια άμεση αξιολόγηση των γιατρών από τον χρήστη υπηρεσιών υγείας– οι καλοί γιατροί θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση. 

Η αμοιβή των οικογενειακών ιατρών θα πρέπει να είναι “per capita”, καθώς αυτός ο τρόπος αποζημίωσης, εισάγει κίνητρα για ποιοτικές υπηρεσίες μέσω της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των ιατρών. Επίσης οδηγεί σε μια σταθερή, προγραμματισμένη δαπάνη για τα ταμεία. Οι συχνά προτιμώμενες από τους ιατρούς, αμοιβές «κατά πράξη και περίπτωση» παράγουν πλασματικές υπηρεσίες (προκλητή ζήτηση). Αντιθέτως οι αμοιβές υπό μορφή πάγιας αντιμισθίας προάγουν τη «δημοσιοϋπαλληλική» αδιαφορία. 

Η αποζημίωση των ιατρών πρέπει να είναι αξιοπρεπής και επιβάλλεται να προέρχεται από απόλυτα διαφανείς πηγές (στοπ στις παραπληρωμές!). Δεν μπορεί να είναι υπερβολική στην εποχή της οικονομικής κρίσης. Η μέχρι τώρα «κατά πράξη αποζημίωση» έδινε μικτό εισόδημα, σε έναν ιδιώτη Γενικό Ιατρό με 20 επισκέψεις τη μέρα: 22χ 20 χ 20= 8800 ευρώ / μήνα. Οι παρούσες συνθήκες ίσως καθιστούν ένα τέτοιο εισόδημα για το γιατρό προκλητικό. Δεν μπορεί όμως η ανταμοιβή να είναι και εξευτελιστική. Στο σχέδιο αποζημίωσης των ιατρών από τον ΕΟΠΥΥ, όπως δόθηκε στη δημοσιότητα (κλιμακωτό, “per capita”) ένας γενικός ιατρός, που έχει στην ευθύνη του 2000-2500 ασφαλισμένους θα λαμβάνει μικτά 1800 ευρώ /μήνα. Αφαιρώντας και τα λειτουργικά έξοδα ιατρείου, τις ασφαλιστικές εισφορές, τους φόρους απομένουν στον ιατρό ψιχία… Ένα σύστημα ΠΦΥ δεν μπορεί να απαξιώνει τους ιατρούς του…

Εναλλακτικά ακούγεται, πως το υπουργείο σκέφτεται τη συμμετοχή του ασφαλισμένου στην επίσκεψη στον ΕΟΠΥΥ, με ένα ποσό της τάξεως των 5, 10 ή 15 ευρώ ανά επίσκεψη- ιδιωτική συμμετοχή- συνασφάλιση. Άλλωστε αυτό ισχύει ήδη στις επισκέψεις σε δημόσιες δομές ΠΦΥ. Αν το υπουργείο σκέφτεται κάτι τέτοιο, γιατί δεν συζητά την πρόταση μας για ετήσιο παράβολο 30 ευρώ, άμεσα καταβλητέο στον οικογενειακό ιατρό της επιλογής του, από τον ασθενή. Το μέγεθος της συμμετοχής πρέπει να είναι αντιστρόφως ανάλογο της ανάγκης και του εισοδήματος και να προσδιορίζεται με μεγάλη προσοχή, καθώς δυνατόν να βλάψει την υγεία των ασθενών- αν αποφεύγουν λόγω κόστους υπηρεσίες που ωφελούν την υγεία τους, καθώς και να αλλοιώσει το δημόσιο χαρακτήρα της υγείας.

Ελεύθερη συμμετοχή στον ΕΟΠΥΥ, όσων ιατρών επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε αυτόν. Τυχόν διαδικασία «επιλογής- αποκλεισμού» ιατρών δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, ανάπτυξης αδιαφανών συναλλαγών και μονοπωλίων . Οδηγεί αυτοαπασχολούμενους ιατρούς στην εξόντωση. Φαινόμενα νοσηρά, που ο ίδιος ο υπουργός υγείας διέκρινε πως λειτουργούν στο ΙΚΑ και στηλίτευσε, θα λειτουργούν και στον σχεδιαζόμενο ΕΟΠΥΥ, σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα.

Όσοι γιατροί δεν επιθυμούν να μπουν στον ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να διατηρούν το δικαίωμα της συνταγογράφησης και παραπομπής σε εξετάσεις για τους ασφαλισμένους του φορέα. Αρκεί βέβαια και αυτοί να τηρούν όλους τους κανόνες συνταγογράφησης (ηλεκτρονική, ελεγχόμενη κλπ). «Το να στερείς το δικαίωμα της συνταγογράφησης είναι σαν να τους αφαιρείς το δικαίωμα να ασκούν την ιατρική»

Η κρίση δημιουργεί περιβάλλον πρόσφορο για αλλαγές! Και στην Υγεία! Δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία… »